در دنیای امروز که شهرها با چالش های فزاینده ای مانند ترافیک سنگین، آلودگی هوا و کمبود منابع مواجه هستند، فناوری های نوین نقش کلیدی در حل این مشکلات ایفا می کنند. یکی از این فناوری ها، تاکسی اینترنتی است که به عنوان یک سیستم حمل و نقل هوشمند، تحولات چشمگیری در جابه جایی شهری ایجاد کرده است. تاکسی اینترنتی و نقش آن در کاهش ترافیک، موضوعی است که در سال های اخیر مورد توجه پژوهشگران، سیاست گذاران و شهروندان قرار گرفته است.
این سیستم ها، که از طریق اپلیکیشن های موبایل مانند اسنپ، تپسی در ایران یا اوبر و لیفت در جهان عمل می کنند، امکان درخواست خودرو به صورت آنلاین را فراهم می آورند و با بهینه سازی مسیرها و اشتراک گذاری سواری، می توانند به کاهش تعداد خودروهای شخصی در خیابان ها کمک کنند. در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف موضوع “تاکسی اینترنتی و نقش آن در کاهش ترافیک” می پردازیم، از جمله مزایا، مکانیسم های کاهش ترافیک، آمار و مطالعات جهانی و محلی، چالش ها و پیشنهادات برای بهبود.
تاکسی اینترنتی و مزایای کلی آن
تاکسی اینترنتی، که گاهی به آن ride-hailing یا ride-sharing نیز گفته می شود، یک پلتفرم دیجیتال است که کاربران را با رانندگان متصل می کند. برخلاف تاکسی های سنتی که اغلب در خیابان ها منتظر مسافر می مانند، این سیستم ها از الگوریتم های هوشمند سریع برای درخواست ها استفاده می کنند. کاربران می توانند از طریق اپلیکیشن، موقعیت خود را مشخص کرده، مقصد را وارد کنند و حتی گزینه هایی مانند اشتراک گذاری سواری (pooling) را انتخاب نمایند.
مزایای استفاده از تاکسی اینترنتی فراتر از راحتی است. اولاً، این سیستم ها دسترسی به حمل ونقل را برای افراد بدون خودرو شخصی افزایش می دهند، به ویژه در مناطق روستایی یا حاشیه ای شهرها. ثانیاً، با کاهش نیاز به جستجوی جای پارک، زمان تلف شده در ترافیک را کم می کنند. طبق مطالعات، استفاده از این خدمات می تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند، زیرا تعداد خودروهای در حال حرکت را بهینه می سازد.
برای مثال، در ایران، تاکسی های اینترنتی مانند اسنپ و تپسی نقش مهمی در مدیریت سفرهای شهری ایفا کرده اند و به کاهش سفرهای بی هدف کمک می کنند. علاوه بر این، این سیستم ها داده های ارزشمندی تولید می کنند که می تواند برای برنامه ریزی شهری مورد استفاده قرار گیرد، مانند تحلیل الگوهای ترافیکی.
مکانیسم های نقش تاکسی اینترنتی در کاهش ترافیک
یکی از اصلی ترین راه های کاهش ترافیک توسط تاکسی اینترنتی، ترویج اشتراک گذاری سواری است. در این مدل، چندین مسافر با مسیرهای مشابه در یک خودرو قرار می گیرند، که این امر تعداد خودروهای مورد نیاز را کاهش می دهد. پژوهشی از دانشگاه MIT نشان می دهد که با استفاده از الگوریتم های هوشمند، می توان تعداد خودروها را تا ۷۵ درصد کاهش داد، در حالی که همچنان ۹۸ درصد تقاضای سفر در شهرهایی مانند نیویورک پوشش داده شود. این مطالعه تأکید می کند که میانگین زمان انتظار تنها ۲.۷ دقیقه است، که این امر جذابیت سیستم را افزایش می دهد.
علاوه بر اشتراک گذاری، بهینه سازی مسیرها نقش کلیدی دارد. اپلیکیشن ها از داده های واقعی زمان مانند ترافیک زنده، تصادفات و شرایط آب و هوا استفاده می کنند تا کوتاه ترین و کم ترافیک ترین مسیر را پیشنهاد دهند. این امر نه تنها زمان سفر را کاهش می دهد، بلکه از تجمع خودروها در نقاط شلوغ جلوگیری می کند. در شهرهای بزرگ، جایی که ترافیک ناشی از جستجوی جای پارک تا ۳۰ درصد از کل ترافیک را تشکیل میدهد، تاکسی اینترنتی با کاهش نیاز به پارکینگ شخصی، به آزادسازی فضاهای شهری کمک می کند.
در سطح کلان، این سیستم ها می توانند با جایگزینی خودروهای شخصی، مالکیت خودرو را کاهش دهند. مطالعاتی نشان می دهد که ورود خدمات ride-hailing مانند اوبر، مالکیت خودرو را تا ۱ درصد کاهش می دهد، هرچند این کاهش جزئی است. همچنین، با کاهش رانندگی تحت تاثیر الکل، تصادفات ترافیکی کمتری رخ می دهد، که این امر به طور غیرمستقیم ترافیک را مدیریت می کند. طبق آمار، اوبر به تنهایی در سال ۲۰۱۹ حدود ۲۱۴ مرگ ناشی از رانندگی مست را جلوگیری کرده است.
مطالب دیگر ما: پیشنهاد می کنیم مقاله “تاکسی شهری چرا از اتوبوس بهتر است” را نیز مطالعه فرمائید.
آمار و مطالعات جهانی و محلی
در سطح جهانی، مطالعات نتایج متفاوتی نشان می دهند. از یک سو، پژوهشی در ایالات متحده نشان می دهد که ride-hailing می تواند ترافیک را در ساعات غیر پیک کاهش دهد و آلودگی PM2.5 را کم کند. اما از سوی دیگر، در شهرهای پرجمعیت، این خدمات ممکن است ترافیک را افزایش دهند، زیرا خودروهای خالی (deadhead miles) برای جستجوی مسافر در خیابان ها حرکت می کنند. مطالعه ای از MIT بیان می کند که ride-sharing شدت ترافیک را تا ۱ درصد و مدت آن را تا ۴.۵ درصد افزایش می دهد، در حالی که استفاده از حمل و نقل عمومی را ۸.۹ درصد کاهش می دهد.
در ایران، تاکسی اینترنتی تاثیر مثبتی بر کاهش ترافیک داشته است. طبق گزارش ها، این سیستم ها با مدیریت بهتر سفرها و کاهش استفاده از خودروهای شخصی، به کاهش آلودگی هوا و ترافیک کمک کرده اند. برای مثال، در تهران، تاکسی های اینترنتی مانند اسنپ با استفاده از فناوری های هوشمند، ترافیک در تقاطع ها و میادین اصلی را کاهش داده اند.
پژوهشی محلی نشان می دهد که اولویت بندی شاخص های مؤثر بر استفاده از تاکسی اینترنتی می تواند ظرفیت حمل ونقل را افزایش دهد و استفاده از وسایل شخصی را کم کند. همچنین، در سال های اخیر، توسعه فناوری های حمل و نقل هوشمند در کشور، از جمله تاکسی های اینترنتی، به پیش بینی و مدیریت جریان ترافیک کمک کرده است.
با این حال، برخی مطالعات در کشورهای در حال توسعه نشان می دهد که ride-hailing ممکن است ترافیک را در شهرهایی مانند قاهره و نایروبی افزایش دهد، زیرا خودروهای بیشتری به خیابان ها اضافه می کند. در ایالات متحده، از ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰، مسافت طی شده توسط خودروها افزایش یافته، حتی با در نظر گرفتن pooling.
چالش ها و پیشنهادات
علی رغم مزایا، چالش هایی وجود دارد. یکی از مشکلات اصلی، افزایش خودروهای خالی است که می تواند ترافیک را تشدید کند. همچنین، رقابت با حمل ونقل عمومی ممکن است منجر به کاهش استفاده از اتوبوس و مترو شود، که این امر ترافیک را افزایش می دهد. در ایران، برخی گزارش ها نشان می دهد که تاکسی اینترنتی در حالی که ترافیک را کاهش می دهد، آلودگی را افزایش می دهد، زیرا خودروهای بیشتری فعال می شوند.
برای غلبه بر این چالش ها، پیشنهاد می شود سیاست گذاران مقرراتی مانند تشویق pooling، ادغام با حمل و نقل عمومی و استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی وضع کنند. همچنین، سرمایه گذاری در فناوری های خودران می تواند آینده ای پایدارتر ایجاد کند.
سخن آخر
در نهایت، تاکسی اینترنتی به عنوان یک ابزار قدرتمند می تواند نقش مؤثری در کاهش ترافیک ایفا کند، به شرطی که با سیاست های هوشمندانه همراه باشد. با ترویج اشتراک گذاری و بهینه سازی، این سیستم ها نه تنها ترافیک را کم می کنند، بلکه به پایداری محیط زیست کمک می نمایند. با این حال، نیاز به مطالعات بیشتر و مقررات مناسب برای جلوگیری از اثرات منفی ضروری است. آینده حمل ونقل شهری در گرو بهره گیری هوشمند از این فناوری هاست.
سوالات متداول درمورد “تاکسی اینترنتی و نقش آن در کاهش ترافیک”
- تاکسی اینترنتی چگونه ترافیک را کاهش می دهد؟
با اشتراک گذاری سواری و بهینه سازی مسیرها، تعداد خودروها را کم می کند و از تجمع جلوگیری می نماید. - آیا تاکسی اینترنتی همیشه ترافیک را کاهش می دهد؟
خیر، در برخی موارد مانند افزایش خودروهای خالی، ممکن است ترافیک را افزایش دهد، اما با pooling می توان این را مدیریت کرد. - نقش تاکسی اینترنتی در ایران چیست؟
در ایران، سیستم هایی مانند اسنپ به کاهش آلودگی و ترافیک کمک کرده اند، اما نیاز به ادغام با حمل و نقل عمومی دارد.